Tắm sauna như thế nào để có lợi cho sức khỏe? | ||
BS Lê Hùng (*) | ||
(TBKTSG) – Làm việc mệt nhọc, căng thẳng suốt ngày với máy vi tính, với con số, với những cuộc họp liên miên… mọi người trong chúng ta đều cần có sự nghỉ ngơi, thư giãn. Hiện nay có nhiều phương thức để phục hồi sức khỏe, trong đó khá phổ biến là tắm sauna. Tuy nhiên có người đi tắm sauna về cảm thấy rất khỏe, có người không thấy gì đặc biệt lắm, có người tắm về lại than khó chịu hơn, mệt mỏi, nhức đầu, chuột rút… Tắm sauna là một hình thức phục hồi sức khỏe rất tốt, tuy nhiên tắm như thế nào cho đúng cách thì chúng ta phải có những kiến thức cơ bản về cách tắm này, kẻo chỉ như phong trào, người ta đi thì mình cũng đi, tốn tiền, tốn thời gian mà không đạt được kết quả tốt cho sức khỏe thì thật là oan uổng! Tắm sauna là gì? đây là một hình thức tắm hơi khô, nguồn nhiệt được tạo ra từ một máy tạo nhiệt độ khô (không có hơi nước). Nhiệt độ được đưa vào một căn phòng thường làm bằng gỗ, kích thước to nhỏ tùy theo đó là phòng tắm cá nhân, cho hai người hay phòng tắm tập thể cho nhiều người. Nhiệt độ phòng tắm sauna thường rất cao, dao động từ 80-120 độ C, nhiệt độ này có thể được điều chỉnh cho thích hợp với người đang tắm. Phòng tắm sauna phải được trang bị đầy đủ tiện nghi như đồng hồ đo nhiệt độ đặt bên trong phòng, đồng hồ báo nhiệt độ để bên ngoài phòng cho tiện theo dõi. Đèn đủ sáng, có lò đun đá nóng và khay đựng đá, chậu chứa nước bình thường, nước thuốc dược thảo có thể pha thêm hương liệu… Sàn phòng được lát bằng gỗ, có nhiều tầng được thiết kế từ thấp lên cao (tầng trên cùng có nhiệt độ cao nhất). Khi nhiệt độ trong phòng sauna ở mức thích hợp, chúng ta có thể bước vào phòng tắm sauna với một số điều cần lưu ý sau: tắm toàn thân thật sạch sẽ nhưng đừng lau khô, hãy giữ cho cơ thể thật ẩm ướt sau khi tắm và bước vào phòng sauna (khi cơ thể ẩm ướt như vậy ta có thể làm quen với nhiệt độ nóng và khô của phòng sauna dễ dàng hơn mà không có cảm giác khó chịu khi bị nóng đột ngột), có thể sử dụng hơi nóng đơn thuần hay muốn tạo độ ẩm trong phòng thì chúng ta sử dụng nước thuốc dược thảo hay nước có hương liệu rồi chế lên trên những hòn đá đã được đun nóng, hơi nước bốc lên từ những viên đá nóng này sẽ tạo độ ẩm, và làm cho không khí trong phòng thơm hương dược liệu và hương liệu làm cho người tắm rất dễ chịu và có lợi cho sức khỏe. Thông thường phòng tắm sauna được thiết kế cho nam và nữ riêng nên khi ở trong phòng sauna chúng ta có thể mặc quần áo lót hoặc quấn quanh người bằng khăn tắm. Khi mới vào nên ngồi ở tầng thấp nhất, khi quen dần với nhiệt độ trong phòng, ta sẽ lên ở tầng cao hơn, những người mới tắm sauna lần đầu không nên cố gắng ngồi trong phòng quá lâu, đi ra khỏi phòng khi thấy ngộp thở và khó chịu, nghỉ ngơi một chút rồi trở vào lại, những người tắm quen có thể tắm từ 20-40 phút, tuy nhiên cũng không nên ngồi liên tục trong phòng sauna lâu quá (hơn 40 phút) vì sẽ bị mất nhiều mồ hôi có hại cho sức khỏe. Khi ra khỏi phòng sauna nên tắm vòi sen, tắm trong bồn tắm hay hồ bơi có nhiệt độ nước mát bình thường, nếu ở những trung tâm tắm sauna lớn có đầy đủ điều kiện, có trang bị thêm những hồ tắm có nhiệt độ nước từ 10-15 độ C thậm chí còn lạnh hơn nữa (5 độ C). Muốn tắm ở những hồ nước lạnh này (ngay sau khi tắm sauna) chúng ta phải trầm mình xuống thật nhanh để toàn thân đang nóng được tiếp xúc với nước lạnh ngay lập tức thì mới tốt cho hệ tuần hoàn và tăng cường sức đề kháng của cơ thể.
Tắm ở hồ nước lạnh nên tắm nhanh (chỉ vài phút), sau đó lau khô người, vào nghỉ trong một phòng có nhiệt độ bình thường, kín gió (không có gió lùa), không nên vào phòng có máy lạnh để ở chế độ quá lạnh. Nên uống trà hay trà dược thảo nóng, trong những trường hợp ra mồ hôi nhiều có thể phải uống thêm dung dịch chống mất nước hay uống một ly chanh muối nóng. Không nên uống rượu bia hay các thức uống có cồn, không uống lạnh. Chúng ta có thể vào tắm sauna lại lần hai hoặc lần ba tùy thích nếu sức khỏe cho phép, tuy nhiên không nên tắm sauna liên tiếp nhiều lần, làm mất nhiều mồ hôi có thể gây ra những triệu chứng như mệt mỏi, hồi hộp tim, nhức đầu, buồn nôn, chuột rút, tê tay chân… Nếu được xoa bóp toàn thân ngay sau khi tắm sauna thì không có gì tuyệt vời hơn! Tại sao tắm sauna lại tốt cho sức khỏe? Khi tắm sauna, cơ thể ở trong môi trường có nhiệt độ rất cao nên phản ứng lại bằng cách tăng tiết mồ hôi để giảm nhiệt độ của cơ thể, tuy nhiên nhiệt độ trong phòng sauna luôn cao nên cơ thể lại càng phải liên tục tiết mồ hôi (sự tiết mồ hôi tích cực nhất so với những phương pháp khác) và dù tiết mồ hôi nhiều bao nhiêu đi nữa nhiệt độ cơ thể cũng không giảm được và càng lúc càng tăng dần lên cho đến khi chúng ta thấy đủ và đi ra khỏi phòng sauna. Hiện tượng tiết mồ hôi khi tắm sauna xảy ra mạnh mẽ đến như thế cho nên những chất độc, những chất cặn bã trong cơ thể được thải theo đường mồ hôi ra ngoài một cách tích cực nhất. Sức nóng cũng làm cho các lỗ chân lông dãn nở, tăng cường hiện tượng trao đổi chất ở da, làm cho da mịn màng và tươi trẻ hơn! Khi xông hơi nóng như thế, nhiệt lượng cũng làm cho lượng mỡ thừa trong cơ thể tiêu tan đi khá nhiều, chính vì vậy tắm sauna rất tốt cho những người thừa cân, béo phì. Tắm sauna cũng làm tăng cường hoạt động của các cơ quan, đặc biệt là hệ miễn dịch và sức đề kháng của cơ thể. Tắm sauna kết hợp với xoa bóp toàn thân có khả năng hóa giải những mệt mỏi, stress, tái tạo lại năng lượng sống đã bị tiêu hao hàng ngày. Tuy nhiên, không phải ai tắm sauna cũng đều có kết quả tốt mà ngược lại có thể làm cho bệnh tình đang có sẵn nặng thêm lên, chính vì vậy chúng ta phải nắm cho rõ những dạng bệnh không nên đi tắm sauna như các bệnh tim mạch nặng, bệnh cao huyết áp nặng không ổn định, di chứng tai biến mạch máu não, bệnh tâm phế mãn tính, bệnh viêm phế quản phổi tắc nghẽn, bệnh hen suyễn nặng… Để bảo đảm sức khỏe, những người có bệnh mãn tính muốn đi tắm sauna phải tham khảo ý kiến của bác sĩ. Một điều cơ bản cần nhắc lại, tắm sauna là một phương thức phục hồi sức khỏe thông qua hiện tượng tăng tiết mồ hôi, cho nên những trường hợp đã mất nhiều mồ hôi do lao động nặng nhọc, chơi một số môn thể thao như cầu lông, tennis, đá banh… nếu muốn tái tạo lại sức khỏe bằng cách tắm sauna phải lưu ý thật cẩn thận tình trạng mất nước của cơ thể để bù lại lượng nước đã mất một cách đầy đủ, tránh những tai biến có thể xảy ra. _____VietSauna st________________________________________ (*) Phó Viện trưởng Viện Y dược học dân tộc TPHCM |